Ρωξάνδρα Στούρτζα, η ερίτιμος φίλη του Ιωάννη Καποδίστρια

 

Γράφει η Αργυρώ Χατζηπαναγιώτου

Η Ρωξάνδρα Στούρτζα  γεννήθηκε το 1786 στην  Κωνσταντινούπολη.  Ήταν κόρη του Σκαρλάτου Στούρτζα,  Έλληνα ευγενικής καταγωγής από τη Μολδαβία και της Σουλτάνας Μουρούζη,  η οποία  ανήκε σε ονομαστή  οικογένεια φαναριωτών. Είχε τέσσερα αδέλφια, τον Κωνσταντίνο, την Σμαράγδα, την Ελένη και τον Αλέξανδρο,  από τα οποία, η Σμαράγδα και ο Κωνσταντίνος, απεβίωσαν σε νεανική ηλικία. 

Έλαβε ιδιαίτερη και επιμελημένη μόρφωση που  την βοήθησαν  να διαμορφώσει χαρακτήρα, τον οποίο διέκρινε η ευγένεια,  η ευφυΐα, η διπλωματικότητα, η ειλικρίνεια, η καλοσύνη και η ανεπιτήδευτη απλότητα.  Μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον , που της έδωσε την ευκαιρία να  γνωρίσει σημαντικούς Δασκάλους του Γένους και στοχαστές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού,  όπως  ο Νικηφόρος Θεοτόκης και ο Ευγένιος Βούλγαρης, αντίστοιχα.

Το 1806 σε ηλικία 20 ετών  γίνεται δεσποινίδα επί των τιμών της αυτοκράτειρας Ελισάβετ , συζύγου του αυτοκράτορα  Αλεξάνδρου Α’ της Ρωσίας.  Λόγω της ευγένειας του χαρακτήρα της γίνεται  πρόσωπο εμπιστοσύνης στη ρωσική αυλή. Την περίοδο αυτή, την Ευρώπη αναταράζουν ιδεολογικά πάθη και πολεμικές συγκρούσεις.

Το 1809 γνωρίζει τον Ιωάννη Καποδίστρια, όταν εκείνος  εισέρχεται στην ρωσική διπλωματική υπηρεσία.  Μεταξύ τους αναπτύσσεται μία βαθιά φιλική σχέση. Όμως, τα συναισθήματα αλληλοεκτίμησης και σεβασμού δεν καταλήγουν  σε γάμο , αφού στα σχέδια του  Ιωάννη Καποδίστρια δεν έχει θέση ένας γάμος , καθώς είναι  αφοσιωμένος στην  Ελληνική υπόθεση.  Αλλά, ίσως και παρέμβαση της Αυτοκράτειρας να υπήρξε μοιραία.   Η αλληλογραφία τους θα συνεχιστεί μέχρι το τέλος της ζωής του Καποδίστρια. Από το 1811 και μετά οι  δρόμοι τους χωρίζουν. Συναντώνται και πάλι το 1813 στη Βιέννη, όπου αποφασίζουν να παραμείνουν φίλοι,  αφοσιωμένοι και οι δύο στην επίλυση του Ελληνικού  ζητήματος.  Αρχίζουν να αλληλογραφούν  επιμελώς μέχρι  τον θάνατο του Ιωάννη Καποδίστρια.

Η Ρωξάνδρα παντρεύεται με τον υπουργό εξωτερικών της Βαϊμάρης ,κόμη Έντλινγκ , το 1816, κατόπιν πιέσεων της Αυτοκράτειρας, Ήταν ένας γάμος συμβατικός που διαλύθηκε γρήγορα.  Την ώρα της Επανάστασης φεύγει από την Γερμανία πάει στην Βεσσαραβία και μετά στην Οδησσό (1825)

Ανέπτυξε σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο. Υπήρξε δραστήριο μέλος της Φιλόμουσης Εταιρείας της Βιέννης.  Ενίσχυσε  οικονομικά Έλληνες σπουδαστές και  ελληνικές εκδόσεις βιβλίων. Δημιούργησε στην Οδησσό  την Ευεργετικήν Εταιρείαν για την περίθαλψη των ορφανών από τη Επανάσταση Ελληνοπαίδων.  Ο θάνατος του Ιωάννη Καποδίστρια υπήρξε μεγάλο πλήγμα για την Ρωξάνδρα.  Πέθανε στις 16 Ιανουαρίου  1844.

Το 1901 η εφημερίδα Νέα Ημέρα της Τεργέστης δημοσιεύει τμήμα της αλληλογραφίας  Καποδίστρια-Στούρτζα. Στις μέρες μας η σχέση τους θα διαφωτιστεί χάρη στις έρευνες της καθηγήτριας Ελένης Κούκου. Επίσης, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και τα απομνημονεύματά της (Εκδόσεις, Ιδεόγραμμα) 

Βιβλιογραφία:   Ρωξάνδρας  Στούρτζα,  Απομνημονεύματα, Εκδόσεις Ιδεόγραμμα, 2006

Οπτικοποιημένη αφήγηση: Youtube: ArgyStories

Το άρθρο στην OTAVOICE.gr