Κ. Π. Καβάφης
Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή.Και τες φιλοδοξίες σου να υπερνικήσεις
αν δεν μπορείς, με δισταγμό και προφυλάξεις
να τες ακολουθείς. Κι όσο εμπροστά προβαίνεις,
τόσο εξεταστική, προσεκτική να είσαι.
Κι όταν θα φθάσεις στην ακμή σου,
Καίσαρ πια·έτσι περιωνύμου ανθρώπου σχήμα όταν λάβεις,
τότε κυρίως πρόσεξε σα βγεις στον δρόμον έξω,
εξουσιαστής περίβλεπτος με συνοδεία,
αν τύχει και πλησιάσει από τον όχλο
κανένας Αρτεμίδωρος, που φέρνει γράμμα,
και λέγει βιαστικά «Διάβασε αμέσως τούτα,
είναι μεγάλα πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν»,
μη λείψεις να σταθείς· μη λείψεις ν’ αναβάλεις
κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη
κι η Σύγκλητος αυτή, κι ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου.
"Μάρτιαι Ειδοί" του Κ. Π. Καβάφη. Μια αναλυτική προσέγγιση:
Ο Καβάφης
στο ποίημα του Μάρτιαι Ειδοί, αναφέρεται στην δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα,
τον Μάρτιο(15) του 44 π.Χ. Ο ποιητής επικεντρώνει την ποιητική του σκέψη στο γεγονός της επίδοσης μίας επιστολής στον Καίσαρα από τον Αρτεμίδωρο που
αποκάλυπτε την συνωμοσία του Βρούτου και
των συν αυτώ συνωμοτών.
Μία επιστολή
σημαντική που θα του έσωζε τη ζωή αν διέθετε λίγο χρόνο για να την αναγνώσει. Όμως,
λόγω της αποθέωσης των Ρωμαίων που τον περίμεναν έξω από την αίθουσα
που θα συνεδρίαζε η Σύγκλητος, αμέλησε να την διαβάσει. Η μέθη της εξουσίας
τον είχε συνεπάρει. Του είχε αφαιρέσει τη δυνατότητα να αντιληφθεί τον
επαπειλούμενο κίνδυνο.
"Τα μεγαλεία να φοβάσαι, ω ψυχή"
Εδώ ο ποιητής τονίζει ότι το κυνήγι της
εξουσίας ενέχει κινδύνους πολλαπλούς. Όσο πιο ψηλά
φθάνει κανείς στην εκπλήρωση των στόχων του και των φιλοδοξιών του τόσο
περισσότερο κινδυνεύει καθώς γίνεται μισητός από τους άλλους μνηστήρες της εξουσίας και κατ’
επέκταση περισσότερο ευάλωτος.
«Διάβασε αμέσως
τούτα,
είναι μεγάλα
πράγματα που σ’ ενδιαφέρουν», λέει ο Αρτεμίδωρος
στον Καίσαρα.
Ο Ιούλιος Καίσαρ, όμως, παρέλειψε
να τα διαβάσει.
Κατά την παράδοση ο Καίσαρ είχε λάβει και άλλη μία προειδοποίηση από τον οιωνοσκόπο Σπουρίννα που του είχε πει να προσέξει τις Ειδούς του Μαρτίου. Ο Καίσαρ δεν του έδωσε σημασία. Ούτε το προφητικό όνειρο της συζύγου Καλπουρνίας έλαβε υπόψιν.
Λέγεται ότι στο δρόμο προς τη Σύγκλητο συνάντησε τον οιωνοσκόπο και τον λοιδόρησε λέγοντας του ότι έχουν έρθει οι Ειδοί και δεν έχει πάθει τίποτα κακό, και ο μάντης του απάντησε : "Ναι, αλλά δεν πέρασαν". Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρ μαγεμένος από τις σειρήνες της εξουσίας θεωρούσε εαυτόν άτρωτο.
Στη συνέχεια μπήκε στο δρόμο του ο Αρτεμίδωρος με την επιστολή, ο Ιούλιος Καίσαρ την πήρε μηχανικά, μπήκε με την επιστολή στο χέρι στην αίθουσα, κάθισε, μεγαλοπρεπώς, στο έδρανο, και ποτέ δεν έμαθε τα σοβαρά πράγματα που έγραφε η επιστολή.
"μη λείψεις ν’ αναβάλεις
κάθε ομιλίαν ή δουλειά· μη λείψεις τους διαφόρους
που χαιρετούν και προσκυνούν να τους παραμερίσεις
(τους βλέπεις πιο αργά)· ας περιμένει ακόμη
κι η Σύγκλητος αυτή, κι ευθύς να τα γνωρίσεις
τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου. " , λέει ο ποιητής.
Ίσως, τα "σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμίδωρου" να τα κατανόησε λίγο πριν αναφωνήσει: «Και συ τέκνον Βρούτε;» Τη στιγμή εκείνη αυτός ο ίδιος ο Ιούλιος Καίσαρ είχε κατακρημνιστεί από το βάθρο της δόξας. Δεν ήταν παρά ένας τρομαγμένος, και χωρίς καμία εξουσία, άνθρωπος που έβλεπε το τέλος του να πλησιάζει χωρίς να μπορεί να το αποτρέψει.
Ο τίτλος του ποιήματος προέρχεται από ρωμαϊκό ημερολόγιο, και σήμαινε την 15η ημέρα του Μαρτίου, καθώς ο όρος "ειδοί" σημαίνει το ήμισυ.
Οι Ειδοί του Μαρτίου για τους Ρωμαίους ήταν ημέρα εορταστικών εκδηλώσεων αφιερωμένων στον θεό Άρη. Η λέξη Μάρτιος προέρχεται από το λατινικό mars που σημαίνει Άρης. ". Μεταφορικά η φράση "Μάρτιαι Ειδοί" σημαίνει την αποφράδα μέρα.
Χειρόγραφο του ποιήματος του Καβάφη Μάρτιαι Εδοί από το Cavafy Archive Foundation
Ο πίνακας: La morte di Giulio Cesare ( Ο θάνατος του Ιουλίου Καίσαρα) είναι του Νεοκαλασσικού Ιταλού ζωγράφου, Vincenzo Camuccini(1771-1844)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου